PŁ współtworzy ogólnopolską platformę otwartego nauczania

Mijająca powoli dekada wniosła zupełnie nową perspektywę w zakresie nauczania na poziomie akademickim. Znana wcześniej forma nauczania zdalnego z wykorzystaniem sieci Internet oraz możliwości multimedialnych współczesnego świata cyfrowego (ang. e-learning) opuściła nie tylko fizyczne mury, ale także organizacyjne ramy uczelni.

Internetowe kursy, uprzednio będące jedną z form nauczania w ramach programów studiów, zostały udostępnione społeczności pozaakademickiej w formie otwartych kursów dostępnych zdalnie, powszechnie znanych jako MOOC (ang. massive open online course), dostępnych literalnie dla każdego.  Początkowo kursy typu MOOC były udostępniane indywidualnie przez prowadzące je instytucje, szybko jednak powstały dedykowane platformy MOOC integrujące ofertę kursów tworzonych przez poszczególne podmioty. Jako przykłady takich platform należy wymienić przede wszystkim: edX (założona przez Uniwersytet Harwardzki oraz Massachusetts Institute of Technology) oraz Coursera (założona przez Uniwersytet Stanforda). Oferty obu platform wręcz oszałamiają liczbą dostępnych kursów (odpowiednio ok. 1 800 i 3 500) jak i instytucji współpracujących - uczelni, instytutów, korporacji (odpowiednio ok. 120 i 180). Dostęp do niektórych treści (kursów, ścieżek certyfikacji) może być jednak w przypadku obu tych platform płatny.

Warto także wspomnieć o Khan Academy - platformie MOOC udostępniającej kursy na różnych poziomach edukacji, poczynając od programu szkolnictwa podstawowego. Założona przez Salmana Khana organizacja działa zgodnie z zasadami ekonomii współdzielenia; dostęp do zawartości jest bezpłatny, platforma utrzymywana jest z darowizn, zyskała także znaczące wsparcie ze strony instytucji takich, jak korporacja Google czy Fundacja Billa i Melindy Gatesów. Dzięki inicjatywie prof. Lecha Mankiewicza z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN treści udostępniane przez Khan Academy otrzymują polskie wersje językowe przygotowywane przez wolontariuszy działających w ramach Fundacji Edukacja dla przyszłości.

Rada Navoica. Od lewej: prof. B. Macukow, prof. S. Wiak, dr inż K. Kurowska-Wilczyńska, prof. K. Lewenstein i prof. W. Zubala

Rozwój zdalnego nauczania w Polsce odbywa się podobnymi etapami. Początkowo udostępnianie kursów typu MOOC stanowiło samodzielne inicjatywy poszczególnych uczelni. Palmę pierwszeństwa dzierży tu Centrum Kopernika - międzyuczelniana jednostka Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Prowadzi ona platformę Copernicus College, oferującą kilkadziesiąt kursów. 30 października 2018 r. nastąpiło natomiast symboliczne przejście do kolejnego etapu - oficjalne otwarcie ogólnopolskiej platformy MOOC, ówcześnie nazwanej Polski MOOC, a następnie przemianowanej jako Navoica. Projekt ten został zainicjowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zrealizowany przez Fundację Młodej Nauki, zaś w Radzie Projektu zasiada m. in. rektor Politechniki Łódzkiej, prof. Sławomir Wiak.