Już starożytni Grecy …
Empedocles był greckim filozofem żyjącym w 5 wieku p.n.e. Twierdził, jak się okazało mylnie, że widzimy na zasadzie wysyłania przez nasze oczy promieni do otoczenia, które odbite od przedmiotów wracają do naszych oczu. Dziś wiemy, że światło ma też naturę falową, a człowiek postrzega promieniowanie widzialne o długości fal w zakresie 380–750 nm. Jest to bardzo wąski wycinek promieniowania elektromagnetycznego, ale pozwalający nam widzieć świat w kolorach. Ponad 120 mln fotoreceptorów siatkówki w każdym oku przekazuje wielokanałowe sygnały do mózgu, który tworzy obrazy przestrzenne otoczenia. Utrata wzroku pozbawia człowieka blisko 90% informacji o świecie zewnętrznym.
… w filmie fantastycznonaukowym
Star Trek Porucznik Geordi La Forge niewidomy od urodzenia Komandor na statku kosmicznym Enterprise korzystał z Visora, urządzenia pozwalającego mu doskonale widzieć promieniowanie elektromagnetyczne w bardzo szerokim zakresie długości fal, m.in. rozpoznawał z odległości temperaturę ciała i stany układu nerwowego człowieka, np. emocje.
… wracamy na Ziemię
Na Ziemi żyje ok. 280 mln niewidomych i słabowidzących, a w Polsce ponad 80 tys. Jednym z pionierów budujących systemy wspomagające mobilność niewidomych był polski okulista prof. Kazimierz Noiszewski. W 1898 roku zbudował elektroftalm, urządzenie nazwane przez niego sztucznym okiem, przetwarzające sygnały świetlne na bodźce dotykowe i dźwiękowe. Elektroftalm był jednak technicznie niedoskonały i mało użyteczny. Dzisiaj, pomimo ogromnego postępu technologicznego i wieloośrodkowych badań, postęp w opracowaniach elektronicznych systemów skutecznie wspomagających samodzielne i bezpieczne poruszanie się niewidomych w nieznanym otoczeniu jest nadal powolny. Świadczy to o ogromnej skali trudności technologicznych. Biała laska, pomimo wielu wad, nadal pozostaje podstawową pomocą w orientacji przestrzennej i mobilności niewidomych.
… a w Politechnice Łódzkiej
W Instytucie Elektroniki PŁ od ponad 10 lat prowadzimy projekty badawcze i budujemy elektroniczne systemy nawigacji osobistej dla niewidomych. W latach 2015-2017 uczestniczyliśmy jako partner techniczny w grancie Europejskim Horyzont 2020, pt. Sound of vision. Prototypy opracowanych urządzeń z sukcesem testowano u partnera przemysłowego projektu. Daleko im jeszcze do Visora z filmu Star Trek, ale pracujemy dalej i testujemy nasze kolejne rozwiązania.
W imieniu swoim i współpracowników dziękujemy za nieocenioną pomoc i udział w testach naszych opracowań wszystkim osobom niewidomym z nami współpracującym, którzy 13 listopada br. obchodzą swoje święto z okazji Międzynarodowego Dnia Niewidomych.
Dyrektor Instytutu Elektroniki Politechniki Łódzkiej.
