Coraz bardziej świadomie wybieramy preparaty kosmetyczne, starając się je dopasować do naszych potrzeb. Szukamy informacji dotyczących wyrobów, które zgodnie z obowiązującym w UE ustawodawstwem powinny znajdować się na opakowaniach poszczególnych produktów. Muszą być tam zamieszczone m.in. nazwa handlowa kosmetyku, dane dotyczące producenta, a także oznakowanie państwa, jeżeli produkt jest wytwarzany poza terytorium RP i państw członkowskich UE.
Spis surowców
Do każdego wyrobu kosmetycznego musi być dołączany wykaz wykorzystanych do jego wytworzenia składników, który zazwyczaj znajduje się na dole jego opakowania i poprzedzony jest słowem „Składniki” lub „Ingredients”. Surowce kosmetyczne podawane są w nim w jednolitej formie, umożliwiającej ich identyfikację we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Zasady nazewnictwa ustalane są zgodnie z tzw. Międzynarodową Nomenklaturą Składników Kosmetycznych – INCI (International Nomenclature Cosmetic Ingredients).
Więcej na ten temat przeczytacie w artykule „Skład kosmetyków bez tajemnic” autorstwa dr inż. Magdaleny Sikory.
Termin przydatności kosmetyku
Ważną informacją, która musi znaleźć się na etykiecie preparatu kosmetycznego, jest termin trwałości. Pojęcie to określa datę, do której produkt, przechowywany w ogólnie przyjętych lub wskazanych przez producenta warunkach, zachowuje w pełni swoje właściwości. Jest ona podawana na wszystkich wyrobach, których przewidywany czas użytkowania jest krótszy niż 30 miesięcy i najczęściej określana zwrotem „najlepiej zużyć przed końcem” i następującym po nim oznaczeniem odpowiednio miesiąca i roku, np. 06/2023 (czerwiec 2023 r.) lub dnia, miesiąca i roku, np. 06/06/2023 (6 czerwca 2023 r.). W praktyce oznacza to, że po tym terminie producent nie bierze odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje związane z dalszym użytkowaniem kosmetyku.
Period After Opening
Na opakowaniach niektórych wyrobów zamiast terminu przydatności, wymieniona jest data produkcji, która jednoznacznie określa, że ich minimalny okres przydatności do użycia wynosi 30 miesięcy. Wyroby takie często zawierają informację, jak długo mogą być stosowane bezpośrednio po otwarciu, za które uznawane jest ich pierwsze użycie przez konsumenta. Jest to określane skrótem PAO (Period After Opening) i oznaczane znakiem graficznym otwartego słoika oraz okresem wyrażonym najczęściej w miesiącach podanych liczbą, po której pojawia się skrót M, pochodzący od łacińskiego słowa menses, czyli miesiące.
Rozmiar oraz umiejscowienie znaku graficznego powinny być wybrane w taki sposób, aby był on dobrze widoczny i czytelny. Skrót PAO musi być podany w każdym przypadku, gdy zmiana właściwości kosmetyku w określonym czasie po jego otwarciu może stwarzać zagrożenie dla zdrowia użytkownika. Jest ono najczęściej związane ze szkodliwym działaniem mikroorganizmów lub pogorszeniem się właściwości fizykochemicznych wyrobu. W obu przypadkach zachodzące w preparacie zmiany mogą bowiem w konsekwencji prowadzić do spadku jego skuteczności, często przekładającej się na bezpieczeństwo konsumenta. Ewidentnym tego przykładem może być obniżenie działania promieniochronnego preparatu w określonym czasie od jego otwarcia, co wpływa z kolei na stopień zapewnianej przez niego ochrony przeciwsłonecznej, który jest znacznie słabszy od deklarowanego na opakowaniu.
Inne oznaczenia
Etykieta każdego kosmetyku wprowadzonego do obrotu musi zawierać również informację na temat nominalnej zawartości produktu w opakowaniu. Powinna być ona wyrażona w jednostkach masy lub objętości w momencie pakowania. Nie ma obowiązku podawania tej wielkości w przypadku produktów o nominalnej zawartości mniejszej niż 5 gramów lub 5 mililitrów, bezpłatnych próbek oraz opakowań jednorazowego użytku.
W przypadku wyrobów, których stosowanie odbiega od ogólnie przyjętych zasad, np. farb do włosów, środków do trwałej ondulacji czy depilacji, na ich opakowaniu powinny pojawić się szczegółowe wskazówki użycia i ostrzeżenia związane z ewentualnym występowaniem w wyrobie substancji nieobojętnych dla zdrowia użytkownika.
Mogą się tam także pojawiać inne znaki graficzne, chociażby wskazujące na to, że produkt jest łatwopalny. W przypadku kosmetyków naturalnych zamieszczany jest symbol odpowiedniej jednostki certyfikującej.
Gdy brak jest miejsca na opakowaniu na niektóre ważne informacje, np. skład kosmetyku, sposób użycia, ostrzeżenia związane z jego stosowaniem, powinien tam pojawić się symbol ręki na książce. Piktogram ten oznacza, że do opakowania dołączona jest ulotka, zawierająca informacje, które nie zostały na nim zamieszczone.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że wybierając preparat, należy kierować się nie tylko jego wyglądem, zapachem, kolorem, ale także dobrze jest przed zakupem przeczytać wszystkie informacje, które pojawiły się na jego opakowaniu. Istotne cechy jakościowe, dotyczące danego preparatu, powinny być zgodne z listą składników podaną na jego opakowaniu. Spis ten bowiem identyfikuje surowce, określa ich działanie oraz podaje ograniczenia w stosowaniu.
Długoletni pracownik Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności PŁ. Jeden z twórców technologii kosmetyków, kierunku studiów II stopnia.
